---

17 februari 2023

In Brussel leven naar schatting zo’n 11.000 Roma. Ze komen uit Roemenië, Bulgarije en sinds 2015 ook Syrië (de zogeheten Doms). Daarnaast zijn er kleinere aantallen Roma aanwezig uit Slovakije, Noord-Macedonië, Servië en nog een aantal andere landen. 

Roma zijn een van oorsprong nomadische etnische groep. Hun voorouders leefden in het noorden van India en zijn tijdens de Middeleeuwen om een onduidelijke reden beginnen migreren, waarbij ze zich over heel het Midden-Oosten, Europa en Noord-Afrika hebben verspreid. Als gevolg van deze verspreiding begonnen de talen van de verschillende Roma-groepen van elkaar te verschillen. Roma namen ook veel leenwoorden uit andere talen over in hun eigen taal. Zo ontstonden heel veel verschillende varianten. De taal van de Doms uit het Midden-Oosten (b.v. Syrië) wordt ‘Domari’ genoemd. In de Kaukasus heb je ook de ‘Lom’-groepen, die dan weer ‘Lomavren’ spreken. 

Ondanks de vele varianten die er vandaag bestaan, vertoont het Romanes wel nog een duidelijke verwantschap met talen die in Noord-India worden gesproken, vooral met Punjabi. 

Het Romanes was eeuwenlang een taal die bijna uitsluitend mondeling werd overgeleverd. Taalkundigen zijn nu bezig een ‘Standaard-Romanes’ te ontwikkelen, zodat de taal ook opgeschreven en schriftelijk onderwezen kan worden. Er bestaan nu ook kinderboeken en schoolboeken in het Romanes. 

Voor de meeste Brusselse Romafamilies is meertaligheid een vanzelfsprekendheid. In de landen van herkomst heeft het Romanes geen officiële status, waardoor het enkel als thuistaal kon fungeren. Veel Roma waren dus al tweetalig vooraleer zij zich in onze meertalige stad kwamen vestigen. 

Enkele zinnetjes in het Romanes:  

• Sar san? – Hoe gaat het? 

• Sar bushos tu? – Hoe heet jij? 
• Dja devlesa!  – Tot ziens! 
• “Bi kashtesko merel i yag” – “Zonder hout sterft het vuur”  

Terug