Lesser-known language in the spotlight: Romani


18 February 2023

Some 11,000 Roma are estimated to live in Brussels. They come from Romania, Bulgaria and, since 2015, also from Syria (where they are known as Doms). There are also smaller numbers of Roma present from Slovakia, North Macedonia, Serbia and a number of other countries. 

Roma are originally a nomadic ethnic group. Their ancestors lived in northern India and for a reason as yet unclear began migrating during the Middle Ages, spreading throughout the Middle East, Europe and North Africa. As a result of this spread, the languages of different Roma groups began to differ substantially from each other. Roma also adopted many loanwords from other languages into their own. Thus, a lot of different variants emerged. The language of the Doms from the Middle East (e.g. Syria) is called ‘Domari’. In the Caucasus there are also the ‘Lom’ groups, who speak ‘Lomavren’. 

Despite its many variants today, Romani does still show a clear affinity with languages spoken in northern India, especially Punjabi. 

For centuries, Romani was a language handed down almost exclusively orally. Linguists are now developing a ‘Standard Romani’ so that the language can also be written down and taught in writing. There are now also children’s books and school textbooks in Romani. 

For most Brussels Roma families, multilingualism is a matter of course. In the countries of origin, Romani has no official status, so it could only function as a home language. Many Roma were therefore already bilingual before they came to settle in our multilingual city. 

Some phrases in Romani: 

  • Sar san? – How are you? 
  • Sar bushos tu? – What’s your name? 
  • Dja devlesa!  – Goodbye! 
  • “Bi kashtesko merel i yag” – “Without wood the fire dies”  

Toe te voegen: Minder bekende taal in de kijker: Twi/Berbers 

Uit de archieven van Foyer 

10 jaar geleden: Crossing-theater met jongeren Vormingscentrum Foyer 

Een duik in de archieven van Foyer leverde enkele bijzondere foto’s op uit 2012 van het project ‘Crossing’ van het toenmalige Vormingscentrum Foyer. Het Vormingscentrum bereidde jongeren van 15 tot 18 jaar die hadden afgehaakt op school, of die weinig tot nooit naar school waren geweest, voor op terugkeer naar het reguliere onderwijs of op instroom op de arbeidsmarkt. Dat gebeurde via een POT of persoonlijk ontwikkelingstraject. Veel leerlingen van het Vormingscentrum Foyer waren Roma-jongeren van de eerste generatie.  

Onder leiding van Kris Kaerts, geëngageerd kunstenaar bekend van o.m. ‘La Rose Blanche’, maakten de leerlingen kennis met theater en met alles wat daarbij komt kijken, van decorbouw tot publieksonthaal. Via een voortraject en veel oefenmomenten kwam ‘Crossing’ tot stand, een muzikaal theaterstuk vol verwijzingen naar de geschiedenis van de Roma en de daarmee verbonden legenden.  

Het theaterstuk ging in première in de Begijnhofkerk op  en kon rekenen op heel wat persbelangstelling en een ruim en divers publiek. Voor veel van de deelnemende jongeren betekende het uitwerken van het stuk en het optreden voor zo’n groot publiek een echte boost voor hun zelfvertrouwen.  

Crossing was ook een project dat zijn succes te danken had aan een goede samenwerking met verschillende partners. Naast Vormingscentrum Foyer en Kris Kaerts werken mee: GC De Pianofabriek (theatertechniek), Dar al Amal (catering), Atheneum Geraardsbergen (bewakingstechnieken), externe muzikanten en acteurs en natuurlijk de Begijnhofkerk. 

Het Vormingscentrum Foyer ging in 2015 over naar Groep INTRO en werd omgedoopt tot Vormingscentrum Molenbeek. 

Back