---

21 maart 2023

Op 26 februari ondernam Foyer samen met Bib Sophia in Schaarbeek een geslaagde recordpoging meetalig voorlezen. Eén van de 65 talen daar vertegenwoordigd was het Twi. Deze taal is een dialect van de Akan-taal, gesproken in Centraal- en Zuid-Ghana. De Akan vormen de meest talrijke etnische groep in Ghana en naar schatting zo’n 80% van de Ghanese bevolking heeft het Twi als eerste of tweede taal.

Foyer-medewerker Whitney, die voorlas tijdens de recordpoging, werd geboren in Brussel, maar haar uit Ghana afkomstige ouders spraken thuis steeds Twi met haar. Later leerde ze op school Frans en nadien ook nog Nederlands. Twi was voor haar een echte thuistaal, “een bubbel,” zoals ze het zelf uitdrukt. In Brussel zijn namelijk relatief weinig Ghanezen. Dit heeft er wel mee te maken dat niet het Frans, maar het Engels de koloniale taal van Ghana was, waardoor Ghanezen in België zich bij voorkeur in Vlaanderen vestigen. Dat Engels heeft overigens wel een sterke stempel gedrukt op het hedendaagse Twi: mensen hebben de neiging Twi en Engels sterk met elkaar te vermengen. Onder jongeren is het bovendien trendy om Engels te spreken onder elkaar.

“Als we in Ghana zijn, spreekt men daar ook vaal spontaan Engels met mensen die in het buitenland zijn geboren, omdat men ervan uitgaat dat we geen Twi meer kennen,” vertelt Whitney.

Tegelijk bestaat er zowel binnen als buiten Ghana een beweging die ijvert voor het behoud en de opwaardering van Twi. Ook de overheid heeft plannen om van het Twi een verplichte onderwijstaal te maken.

Het Twi wordt ook gebruikt in de populaire cultuur, onder meer voor muziek en films. Hieronder een stukje tekst uit het nummer “Akonoba (Sweet Lady)”, een liefdesliedje van Kodjo Antwi. De zanger noemt hier op wat hij met zijn geliefde zu willen doen: een kind hebben, plezier maken, gezellig praten en samen een grote liefde beleven.

Na mese me ne wo bɛwo akɔnɔba
Ahh, me ne wo bɛwo akɔnɔba
Ohh, me ne wo bɛwu o
Ohh, me ne wo bɛwo akɔnɔba
Ahh, yɛbɛgoro ama adeɛ akye o
Ɔdɔ, woba a, mɛka wo aseresɛm bi
Mɛto nnwom dɛɛdɛ de adeda wo o, wo dabrɛ ɛne m’akoma mu o

Terug