---

12 april 2023

Sinds de oorlog in Oekraïne in 2022 heeft de Dienst Interculturele bemiddeling in zorg en welzijn van Foyer vzw een Oekraïenssprekend bemiddelaar in dienst. Eind 2022 hadden al 99 bemiddelingen in het Oekraïens plaatsgevonden in de Brusselse ziekenhuizen, scholen en sociale voorzieningen. 

De Oekraïense taal is een Oost-Slavische taal die nauw verwant is aan het Wit-Russisch. Iets meer dan 60% van het Oekraïense lexicon stemt overeen met het Russisch, waardoor deze beide talen voor een deel wederzijds begrijpelijk zijn. Oekraïens wordt geschreven in het Cyrillische alfabet, zoals Russisch, maar er zijn wel enkele verschillen. Zo kent het Oekraïens onder meer een eigen letter, de ‘ï’. 

Een ruime meerderheid van de Oekraïense bevolking is tweetalig: zij beheersen naast het Oekraïens ook het Russisch, wat vóór de onafhankelijkheid de taal was met de hoogste status. Russisch is nog steeds de moedertaal van de meeste inwoners van de Donbas en de Krim en in de grote steden van het oosten en zuidoosten van het land. 

Al sinds de tijd van de Russische tsaren was Oekraïens vaak bij wet verboden, volledig of in bepaalde contexten zoals de school, de pers of de godsdienst. Veel Oekraïners liepen school in het Russisch, zo ook onze intercultureel bemiddelaar. Sinds de onafhankelijkheid van Oekraïne in 1991 werd het Oekraïens erkend als officiële taal, waardoor de status van de taal wel aanzienlijk steeg. In de populaire cultuur, het onderwijs en het zakenleven van Oekraïne speelt het Russisch echter nog steeds een grote rol. 

Doordat Russisch en Oekraïens zo lang courant naast elkaar zijn gebruikt, is er ook vermenging opgetreden. Heel wat mensen spreken dagdagelijks bijvoorbeeld een sociolect dat een mengeling is van Russisch en Oekraïens en dat Surzhyk wordt genoemd. 

Naast het Russisch telt Oekraïne nog een aanzienlijk aantal minderheidstalen die in bepaalde regio’s worden gesproken, waaronder het Krim-Tataars, het Roemeens en het Hongaars. Behalve de 99 interventies in het Oekraïens vanuit de Dienst Interculturele Bemiddeling, zijn er dan ook heel wat interventies gebeurd voor Oekraïense patiënten en cliënten door onze Russisch- en Roemeenssprekende bemiddelaars. 

Voor Oekraïners die momenteel in België verblijven, is het best een uitdaging om hun taal goed te onderhouden. Doordat Russisch een veel grotere taal is, is het makkelijker een Russischsprekende leerkracht of ondersteuner te vinden.

En in de door Rusland bezette gebieden van Oekraïne is de verdrukking van de Oekraïense taal helemaal terug: het is niet ongewoon om een boete te krijgen voor het spelen van een Oekraïens lied op een trouwfeest… Bekijk deze video om enkele zinnetjes in het Oekraïens te leren!

Terug