---

23 november 2020

Het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) stelde op 20 november de belangrijkste resultaten voor van een onderzoek gevoerd in 2018-2019 in verschillende Europese landen, waaronder ook België. Dit gebeurde in de vorm van een digitale ontmoeting georganiseerd in samenwerking met Foyer vzw, UNIA en het Belgisch nationaal Roma platform.

De cijfers werden voorgesteld door Giorgos Tsioukas van FRA, en de realiteit achter de statistieken werd tot leven gebracht door getuigenissen van Roma, Woonwagenbewoners en experts. Koen Geurts van de Dienst Roma en Woonwagenbewoners van Foyer modereerde de bespreking van de verschillende onderzochte thema’s.

Wat betreft armoede springt in het oog dat 40% van de Roma en 55% van de Woonwagenbewoners in armoede leeft. Een kleine minderheid van de Roma is dakloos, maar zij vormen wel een moeilijk bereikbare groep en slechts weinigen raken weg uit hun precaire situatie. Onder de enkelen die er wel in slagen is Gheorghe Mailat, die getuigde over zijn parcours naar werk, opleiding en huisvesting. Biser Alekov, straathoekwerker voor de Gemeente Anderlecht, wees er verder op dat armoede ook inhoudt dat men geen toegang heeft tot bepaalde voorzieningen en onvoldoende participeert aan de samenleving. Participatie en o.m. het dichten van de digitale kloof, is daarom ook iets waarop zeker moet worden ingezet.

Huisvesting vormt geen groot probleem voor de meerderheid van de Roma, maar wel voor de woonwagenbewoners, die vaak maar moeilijk een standplaats kunnen vinden. Experte Kim Janssens van het Minderhedenforum legde uit dat de gemeenschappen van woonwagenbewoners hierdoor erg onder druk komen te staan, net als de woonwagencultuur als geheel, die dreigt te verdwijnen. Janssens schrijft dit toe aan het ontbreken van een gecoördineerd en duurzaam beleid.

De FRA-onderzoeksresultaten waren vooral opzienbarend op het gebied van gezondheid met een levensverwachting die voor Roma en woonwagenbewoners ver onder het Belgische gemiddelde blijkt te liggen. Van de woonwagenbewoners omschrijft slechts 55% de eigen gezondheid als goed. Mihaela Covaci, intercultureel bemiddelaar in de gezondheidszorg bij Foyer vzw, verklaart dit vanuit een gebrekkige kennis over gezonde voeding en het belang daarvan, weinig aandacht voor preventie en wantrouwen tegenover de gezondheidszorg. Zij zit echter ook positieve tendensen: naarmate vooral jonge vrouwen beter opgeleid zijn, verbetert ook de gezondheidstoestand van het gezin. Zo daalde b.v. het aantal abortussen en is ook anticonceptie voor de jongere generaties bespreekbaar geworden. Hans Verrept van de FOD Volksgezondheid onderschrijft dit: de positieve evoluties zijn er, maar er moet nog verder gewerkt worden aan gezondheidsgeletterdheid bij Roma. Ook het wederzijdse wantrouwen tussen Roma en gezondheidsvoorzieningen moet worden weggewerkt.

Dat volgehouden inspanningen en investeringen lonen, blijkt uit de onderwijssituatie van Romakinderen en -jongeren: 95% van de 6- tot 15-jarige Roma gaat naar school. Voor de woonwagenbewoners is de situatie echter niet rooskleurig. Damaris Craitar, een jonge Romavrouw uit Roemenië beschreef hoe ze erin slaagde haar middelbare school af te maken en werk te vinden dat haar in staat stelde om zelfstandig te wonen. Zij is nu een voorbeeld voor heel wat meisjes uit haar omgeving. Natasja Naegels van CAW Antwerpen werkt al vele jaren rond scholarisatie en pleit ervoor om nog sterker in te zetten op het recht op onderwijs, specifiek voor Romameisjes. Hun empowerment is immers een katalysator voor empowerment van de gemeenschap als geheel. Zoals steeds kan men daarbij niet om de inzet van brugfiguren heen.

Szabolcs Schmidt van de Europese Commissie lichtte vervolgens het pakket toe dat Europa voorstelt aan de lidstaten in het kader van het nieuwe strategisch beleidskader (2020-2030). Nieuwe elementen hierin zijn een sterkere inzet op de aanpak van discriminatie en de promotie van empowerment. Patrick Charlier van UNIA wijst op het belang van blijvende investeringen in het verbeteren van de levenskwaliteit van Roma en woonwagenbewoners. Het laatste woord is voor Alexandre Lesiw van de POD Maatschappelijke Integratie die eveneens aangeeft dat er ondanks de vooruitgang grote uitdagingen blijven, overal in Europa. Om een goed beleid uit te werken is een sterk engagement nodig, en synergie tussen de verschillende beleidsniveaus.

https://fra.europa.eu/en/video/2020/roma-and-travellers-belgium

Terug