Superdiversiteit: wat is dit eigenlijk?


Johan Leman, 8 maart 2023

Het begrip ‘superdiversiteit’ werd ooit in omloop gebracht door Steve Vertovec. Hij bedoelde ermee dat men vandaag niet meer kon spreken over de huidige – vroeger multi- of intercultureel genoemde – samenleving in termen van ontmoeting en dialoog/conflict tussen min of meer homogene culturele gemeenschappen met eenzelfde sociale status. De nieuwe realiteit is dat er verschillende types migratie aan de gang kunnen zijn in een en dezelfde stad, van hooggeschoolden tot/met laag- en  ongeschoolden. In een filmpje voor MMM Academy in museum MMM licht hij dit toe voor Brussel: er zijn de expats rond het Schumanplein en er zijn de laaggeschoolde migranten in de kanaalzone. Je zou er ook kunnen op wijzen dat er verschillende types migratie zijn: circulaire, vluchtelingen, irreguliere, enz.

In latere analyses, bij andere auteurs, en waar Vertovec ook wel mee akkoord ging, kwam daar een diversiteit bij op vlak van de individuele personen, namelijk op vlak van gender, welstand, en noem maar op, en dit bij individuen in elk migratieprofiel. Dit compliceert nog de superdiversiteit. De vraag wordt dan echter of het begrip nog echt een wetenschappelijk begrip is en niet eerder een lens wordt waardoorheen men vroegere begrippen als interculturalisme en multiculturalisme moet preciseren?

In feit zegt een notie als superdiversiteit dat er een diversificatie binnen de diversiteit plaats vindt. Het is een vaststelling, als men ze aanvaardt, die er niet mag toe leiden dat men stelt dat daarmee de zaak uitgeklaard is, maar die moet uitnodigen tot nieuwe analyses en eventueel nieuwe begripsvorming.

Spreken over superdiversiteit, okey, doe het gerust. Maar men moet er zich voor hoeden om dit voor te stellen als een nieuw wetenschappelijk verklaringsmodel. Het gaat om een notie die er gekomen is om de vroegere, bestaande begrippen in vraag te stellen en die uitnodigt tot nieuwe analyses en de ontdekking van nieuwe dynamieken.

Terug