Plan Samenleven: De Vlaamse Verbinding


Johan Leman, 20 oktober 2021

Een eerste lezing van het plan zelf, met commentaar…

Uit de inleiding.

“We gaan van honderden projectjes en 1001 subsidielijnen naar een “24/7”-beleid. 24 projecten op basis van 7 doelstellingen.”

Mijn commentaar. Verwijt a.u.b. het middenveld niet dat er honderden projectjes zijn, “mooie projecten, die slechts een tiental mensen bereiken,” zoals minister Somers in zijn inleiding schrijft. Als dit het geval is, ligt de hoofdverantwoordelijkheid meestal bij de beleidmakers zelf. Bij iedere nieuwe legislatuur is er wel weer een minister die zich via een nieuw project wil profileren… project dat dan een 3-tal jaren de tijd krijgt om zich te realiseren, waarna een volgende minister (als het iemand anders is) de subsidie afbreekt om het op zijn/haar beurt aan opnieuw een nieuw project toe te kennen… En zo krijg je een soort miraculeuze projectvermenigvuldiging. Is “We Love Brussels” in Molenbeek van mevr. Kaouakibi (en haar connectie met nu eens N-VA dan weer Open VLD) daar niet een schitterend voorbeeld van?

De 7 doelstellingen in het plan Somers

Veiligheid/leefbaarheid (projecten: preventie radicalisering, inzetten op polarisatie, wijkverbeteringscontracten en stadsvernieuwing); Nederlands (projecten: zomerscholen, Nederlands voor volwassenen versterken); Competenties (projecten: verkorte opleidingstrajecten, baanbrekers, tweede kans); werk (projecten: kansengroepen toeleiden naar arbeidsmarkt, iedereen aan het ondernemen, buddy’s voor werk); netwerk (projecten: buddy’s voor nieuwkomers, sport als hefboom voor sterk sociaal netwerk, toekomstnetwerk, brugfiguren); non-discriminatie (projecten: straatintimidatie aanpakken, omstaandersprincipe, charters toegankelijkheid, correspondentietesten); één gemeenschap (projecten: verbinding in en rondom de school, diversiteit in lerarenkorps, pleinmakers, verbindingsambassadeurs, deelname van personen met een handicap en personen van buitenlandse herkomst aan cultuur).

Mijn commentaar. Die 7 doelstellingen zijn verdedigbaar. Als ik naar ons eigen werk op Foyer kijk, zie ik ons trouwens onze activiteiten al jaren lang grotendeels de facto inschrijven in wat hier als 7 doelstellingen omschreven wordt. Met dien verstande dat ik de laatste doelstelling, één gemeenschap, liever zou vervangen door ‘sociale cohesie’, en voor wat grootsteden betreft door ‘partiële inclusie’. Over één gemeenschap spreken in Brussel… lijkt me science fiction, zelfs op lokaal gemeentelijk vlak. Misschien lukt dat in Mechelen, wil ik gerust aannemen. Overigens lijkt me dat veel kleinere projecten die ik ken zich ook inschrijven in een of meerdere van die doelstellingen. Het is moeilijk om zich er niet op een of andere wijze in ingeschreven te zien. De vraag is dus of het de minister echt wel om de realisatie van die doelstellingen te doen is, en niet eerder om het centraliseren in grote eenheden (en uitschakelen van kleinschalige projecten)… waarvan men later kan beweren dat ze ook via internet kunnen geregeld worden. Maar ik wil positief zijn: op zich is dit echt verdedigbaar, op voorwaarde dat het fair uitgevoerd wordt.

Bijkomende bedenking. Eén iets is wat men vooropstelt dat men wil bereiken. Iets anders is de vraag of men vooraf niet iets essentieels vergeet te realiseren. En excuseer me dat ik sterk gebiased vanuit Brussel spreek… Voor wat doelstelling Veiligheid betreft, is wat mij betreft, essentieel dat er eerst voldoende kwaliteitsvolle politie zou zijn, zodat kwaliteitsvolle nabijheidspolitie (wijkagenten) mogelijk wordt. Idem voor wat de invloed van levensbeschouwingen betreft. Als je levensbeschouwingen hebt die parallelle samenlevingen in plaats van inclusieve samenlevingen bij grote hoeveelheden mensen promoten, dan wordt het moeilijk om tot goede sociale cohesie te komen. Dat zou dringend moeten leiden tot politieke reflectie. Met andere woorden: moet men, als men doelstellingen uitschrijft, niet eerst kijken of het bereiken van de doelstelling wel mogelijk is, als niet eerst of minstens tegelijk op een ander vlak de mogelijkheidsvoorwaarden in orde gebracht zijn.

Het afrekenen op te bereiken resultaten

Enerzijds is het terecht dat men te bereiken objectieven vooropstelt, maar men moet ook beseffen dat dit een strategie is, wanneer men zich daartoe beperkt, waarbij men minder goed bereikbare groepen riskeert uit te sluiten. Een voorbeeld: stel dat ik elk jaar 100 kinderen naar een sportclub moet toeleiden, dan is de kans gering dat ik dit met Pakistaanse meisjes in bv de cricket probeer. Het is veel gemakkelijker – en succes gegarandeerd – om dit met kinderen met Marokkaanse of Turkse roots te proberen in het voetbal. Maar is dit het interessantst?

Enkele laatste bedenkingen

Het lijkt moeilijk tot de Vlaamse overheid door te dringen dat Molenbeek of Kuregem een ander soort gemeente/stad zou kunnen zijn dan bijvoorbeeld Mechelen, en ik kan me voorstellen dat ook Antwerpen iets anders is dan Diest. De doelstellingen en prioritair te realiseren projecten zouden wel eens verschillend kunnen zijn. Nu voorziet de nota van minister Somers dit wel, maar… hoe soepel zal de administratie met die mogelijke flexibiliteit omgaan? Ik wil positief zijn: de administratie kan die flexibiliteit opbrengen.

Tweede afsluitende bedenking. Het is verdedigbaar dat men grote krachtlijnen uitzet, maar ik huiver wel wat als ik – wellicht ten onrechte – moet vermoeden dat heel veel ingediende projecten voortaan puur ambtelijk zullen beoordeeld worden aan de hand van op documenten afgevinkte resultaten. Ambtelijk zullen zulke dossiers wel in orde zijn… Maar wat er reëel op het terrein gebeurt, dat zou wel eens andere soep kunnen zijn, zeker in een politieke cultuur waarbij ‘aankondigingen’ belangrijker zijn geworden dan geconsolideerde ‘resultaten’ en waarbij resultaten vaak niet op het terrein afgetoetst worden. Ik kan daar nu al meerdere voorbeelden van geven. Ik kan op dit vlak moeilijk positief zijn, met wat ik nu vaak al zie gebeuren… Het ‘aankondigen’ met hypes zit in de lift. Het duurzaam realisereen… dat is andere koek.

Derde afsluitende bedenking. Een geconsolideerde realisatie van sommige projecten vraagt meer dan eens het bestaan van omlijstende werkingen. Enkele voorbeelden: inzetten op polarisatie, straatintimidatie aanpakken,… Zal een administratie daar rekening mee houden?

Terug