---

Johan Leman, 19 februari 2024

Wat bedoelen we met populisme? Volgens Cas Mudde is populisme een dunne ideologie die de samenleving op sterk vijandige wijze opgedeeld ziet in een zuiver ‘volk’ dat vijandig staat tegenover een ‘corrupte culturele en intellectuele elite’. De populist vindt dat ‘het volk’, en niet ‘de elite’, voortaan zijn stempel moet kunnen drukken op de politiek. Mudde noemt deze ideologie ‘dun’ omdat de inhoud ervan een heel dun beestje is.

Populisme is vandaag de dag erg aanwezig in het Westen. Het laat zich vooral voeden door gevoelens van angst. Angst voor migratie, angst voor de ander, angst voor de klimaatverandering,… Kortom: alles wat wijst op verandering kan een bron van angst worden. Migratie en inclusie zijn gebieden bij uitstek die zich lenen voor een populistische aanpak.

“Hope makes vote,” zei Jesse Jackson, voormalig kandidaat voor het presidentschap in de US me ooit toen ik nog op het CGKR werkte. Je moet populisme trachten te keren door mensen een positief perspectief te bieden. Nu kunnen daar 2 wegen bij bewandeld worden: je kan een enorme belofte doen voor iets positief waarvan je nochtans weet dat je ze niet tijdens een volgende legislatuur kan kunnen honoreren, ofwel kan je een heel realistisch meervoudig positief programma voorstellen dat wél realiseerbaar is. Het probleem is een beetje dat in onze huidige mediacultuur de grote onrealizeerbare belofte meer aandacht zal krijgen dan het realistische meervoud aan precieze positieve actiepunten. Die tweede optie lijkt me op termijn nochtans de betere formule, maar ze vraagt dan een ontzettend goede dossierkennis. Of misschien moet je de twee opties combineren. Hoe dan ook, concrete hoop…daar draait het om.

Terug