Wat houdt een museale dekoloniserende aanpak in?

Johan Leman, 5 juni 2025

In de voorbereiding van de expo in het najaar, “Brussel: La Congolaise: 1885-1985”, is een belangrijke vraag voor het MigratieMuseumMigration geweest: wat houdt een dekoloniserende benadering in?

Als evidentie is consequent voor co-curatie met Congolese Brusselaars gekozen, binnen de heel beperkte financiële ruimte waarover het museum beschikt: op vlak van het te kiezen materiaal en van de verklarende teksten. Co-curatie betekent niet dat bij het mede-cureren aan Congolese zijde altijd één visie overheerst. Er bestaat soms intern debat tussen Congolese Brusselaars die vinden dat je de terminologie daterend uit een bepaalde periode moet respecteren en anderen die nieuwe terminologie wensen omdat de vorige koloniaal is. Co-curatie, met respect voor intern debat, is echter een must.

Dit betekent dus dat de participatie van representatieve mensen uit de betrokken gemeenschap een feit moet zijn. Zo’n participatie past het museum MMM echter reeds systematisch toe voor elke expositie, ook waar geen koloniaal verleden meespeelt.

Verder moet er, in de mate dat kunst aan bod komt, ruimte zijn voor kunst uit de diaspora.

Maar er is méér. Aan de hand van wat men ter sprake brengt, moet men ook de bezoekers en overheden willen appelleren voor bepaalde tekorten in het Brussel van vandaag. Als duidelijk blijkt dat bepaalde personen of verenigingen uit de diaspora in de periode 1885-1985 van fundamentele betekenis geweest zijn voor Brussel of voor België, maar geen erkenning gekregen hebben via bv een straatnaam of een standbeeld of een ritueel, dan moet men daar duidelijk op wijzen. Twee duidelijke voorbeelden: 1. Hoe verklaart men dat voor iemand als de Brusselaar Paul Panda Farnana (die recent weliswaar opgenomen is in de Vlaamse canon) in Brussel geen straatnaam voorzien is? Hoe verklaart men dat in het onderwijs in Brussel nergens aan bod komt dat zich tijdens 1914-1918 meerdere Congolezen aangesloten hebben bij het Belgisch Leger of dat er in 1940-1945 ca 50 Brusselse Congolezen in het Verzet zijn gegaan tegen de bezetter? Opname in lescurriculum of erkenning – buitenschools- via enig jaarlijks ritueel zou toch wel mogen… Zonder activistisch te willen zijn, mag een expo toch wel een appèl inhouden?

Terug